Sejm uchwalił ustawę reformującą rynek pracy, która umożliwia rolnikom posiadającym ponad 2 ha przeliczeniowe rejestrację jako bezrobotni. Nowe przepisy otwierają im dostęp do wsparcia urzędów pracy, ale jednocześnie oznaczają przejście z KRUS do ZUS, gdyż zlikwidowano dotychczasowe opłacanie składek na ubezpieczenie rolnicze przez pierwsze cztery kwartały po utracie pracy. Reforma ma na celu aktywizację zawodową rolników i walkę z ukrytym bezrobociem na wsi.
Spis treści
Jak nowe zasady rejestracji pomogą w walce z ukrytym bezrobociem?
Dotychczas rolnicy posiadający więcej niż 2 ha przeliczeniowe nie mogli ubiegać się o status osoby bezrobotnej, nawet jeśli ich gospodarstwa nie przynosiły realnych dochodów. Nowe przepisy likwidują to ograniczenie, umożliwiając im rejestrację w urzędach pracy oraz korzystanie z dostępnych form wsparcia, takich jak szkolenia, programy przekwalifikowania czy pośrednictwo pracy.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podkreśla, że wprowadzona zmiana ma duże znaczenie dla przeciwdziałania ukrytemu bezrobociu na terenach wiejskich. Wiele osób formalnie prowadzi gospodarstwa rolne, ale w rzeczywistości nie uzyskuje z nich dochodów pozwalających na utrzymanie. Nowe przepisy mogą umożliwić im zdobycie nowych kwalifikacji i znalezienie zatrudnienia poza rolnictwem.
Zmiana obejmie również współmałżonków i domowników rolników, którzy dotychczas nie mogli uzyskać statusu bezrobotnego, jeśli gospodarstwo przekraczało 2 ha przeliczeniowe. Dzięki reformie także oni będą mogli rejestrować się w urzędach pracy i korzystać z instrumentów wsparcia.
Przejście z KRUS do ZUS – jakie konsekwencje czekają rolników?
Jednym z najbardziej kontrowersyjnych skutków nowelizacji jest zmiana w systemie ubezpieczeń społecznych. Osoby, które zdecydują się na rejestrację jako bezrobotni, automatycznie zostaną objęte systemem ZUS, ponieważ wraz z reformą zrezygnowano z dotychczasowego rozwiązania, w ramach którego przez pierwsze cztery kwartały po utracie pracy opłacano za nich składki KRUS.
Zgodnie z ustawą, bezrobotni rolnicy będą podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu w ZUS. Oznacza to, że osoby, które skorzystają z nowych przepisów i zdecydują się na aktywność zawodową poza rolnictwem, mogą trwale wypaść z systemu KRUS. Dla wielu gospodarstw rodzinnych może to stanowić problem, zwłaszcza jeśli po okresie bezrobocia rolnik nie znajdzie stałego zatrudnienia poza rolnictwem.
Ministerstwo podkreśla jednak, że reforma ma na celu przede wszystkim ułatwienie dostępu do rynku pracy osobom, które obecnie nie mają alternatywy poza nisko dochodową działalnością rolniczą. Wprowadzone przepisy zwiększą szanse rolników na zdobycie nowych umiejętności i znalezienie zatrudnienia.
Pozostałe zmiany w ustawie o reformie rynku pracy 2025
Nowelizacja przepisów dotyczących rolników to tylko jedna z wielu zmian wprowadzonych przez ustawę o reformie rynku pracy. Nowe regulacje mają na celu usprawnienie działania urzędów pracy oraz dostosowanie przepisów do aktualnych wyzwań gospodarczych. Wśród najważniejszych nowości znajduje się możliwość rejestracji w urzędzie pracy w miejscu zameldowania, a także w miejscu faktycznego zamieszkania.
Likwidacja ograniczeń wiekowych w dostępie do niektórych instrumentów rynku pracy to kolejna zmiana, która wpłynie na większą dostępność wsparcia dla różnych grup społecznych. Dotyczy to m.in. bonu na zasiedlenie, który do tej pory przysługiwał jedynie osobom młodym. Nowe przepisy otwierają taką możliwość także dla osób w bardziej zaawansowanym wieku, które chcą podjąć pracę w nowym miejscu zamieszkania.
Nowelizacja zakłada również modernizację systemu teleinformatycznego obsługującego rynek pracy, która ma usprawnić kontakt osób bezrobotnych z urzędami i przyspieszyć procesy rejestracyjne. Ustawodawca przewidział także poprawę funkcjonowania Krajowego Funduszu Szkoleniowego, który ma zwiększyć dostępność finansowania dla pracowników i pracodawców inwestujących w rozwój kompetencji zawodowych.
Dodatkowo reforma zakłada rozszerzenie wsparcia dla grup wrażliwych na rynku pracy, takich jak seniorzy, osoby z niepełnosprawnościami oraz opiekunowie osób niesamodzielnych. Wprowadzone zmiany mają na za zadanie poprawić efektywności działań urzędów pracy, a także zwiększyć aktywizacji zawodowej osób biernych zawodowo.
Czy reforma przyniesie więcej szans czy zagrożeń dla rolników?
Nowelizacja ustawy o rynku pracy otwiera przed rolnikami nowe możliwości, ale jednocześnie wymusza dostosowanie się do nowych warunków. Umożliwienie rejestracji jako bezrobotni pozwoli osobom prowadzącym małe gospodarstwa na skorzystanie z instrumentów wsparcia i zdobycie nowych kwalifikacji zawodowych. Może to być istotne szczególnie dla tych, którzy nie są w stanie utrzymać się wyłącznie z pracy w rolnictwie.
Z drugiej strony, przejście do systemu ZUS wiąże się z potencjalnymi kosztami i konsekwencjami dla rolników. Osoby, które zdecydują się na rejestrację jako bezrobotni, mogą na stałe wypaść z KRUS, a to wpłynie na ich przyszłe świadczenia emerytalne i wysokość składek. Zmiana więc budzi obawy wśród rolników, zwłaszcza tych, którzy do tej pory korzystali z preferencyjnych warunków ubezpieczenia rolniczego.
Reforma rynku pracy to krok w kierunku aktywizacji zawodowej i modernizacji systemu wsparcia dla osób bezrobotnych. Ostateczny wpływ tych zmian na sytuację rolników będzie jednak zależał od tego, w jaki sposób nowe przepisy zostaną wdrożone w praktyce i czy rzeczywiście przełożą się na większą mobilność zawodową mieszkańców wsi.
