Limit podatku dochodowego a ubezpieczenie KRUS w 2025 roku

Wielu rolników decyduje się na dodatkową działalność gospodarczą, a to wiąże się z koniecznością przestrzegania limitu podatku dochodowego, by nie stracić prawa do ubezpieczenia w KRUS. Przekroczenie tego limitu oznacza obowiązkowe przejście do ZUS i istotne zmiany w systemie ubezpieczenia, dlatego próg podatkowy stanowi istotną granicę dla wszystkich rolników łączących działalność pozarolniczą z prowadzeniem gospodarstwa.

Nowa graniczna kwota podatku za 2025 rok

Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 18 kwietnia 2025 r. (M.P. z 2025 r. poz. 351), limit należnego podatku dochodowego umożliwiający pozostanie w ubezpieczeniu KRUS, wynosi w 2025 roku 4 576 zł. Dla porównania, w roku poprzednim próg ten wynosił 4 358 zł, a jeszcze wcześniej – 4 088 zł (2023), 3 723 zł (2022) i 3 604 zł (2021).

Systematyczny wzrost tej granicy ma ścisły związek z rosnącym poziomem minimalnego wynagrodzenia za pracę, od którego wyliczany jest próg podatkowy. W praktyce oznacza to, że rolnicy mogą osiągać nieco wyższy dochód z działalności pozarolniczej, nie tracąc jednocześnie prawa do ubezpieczenia w KRUS. Niemniej, należy pamiętać, że przekroczenie nawet o kilka złotych skutkuje zmianą systemu ubezpieczeniowego.

Konsekwencje przekroczenia limitu podatku

Przekroczenie ustawowego limitu podatku dochodowego, nawet w niewielkim zakresie, skutkuje automatyczną utratą prawa do ubezpieczenia w KRUS. W takiej sytuacji rolnik lub domownik prowadzący działalność gospodarczą zostaje objęty obowiązkowo ubezpieczeniem społecznym w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

Zmiana ta pociąga za sobą wyższe miesięczne składki, ale również inne zasady podlegania ubezpieczeniom, obowiązek samodzielnego opłacania składek oraz potencjalne zmiany w dostępie do świadczeń. Przejście z KRUS do ZUS wiąże się także z koniecznością dopełnienia dodatkowych formalności – zgłoszenia do ubezpieczeń oraz rozliczeń z nową instytucją.

Obowiązki dokumentacyjne rolników prowadzących działalność gospodarczą

Rolnicy lub domownicy ubezpieczeni w KRUS, którzy jednocześnie prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą, mają obowiązek corocznie potwierdzać, że nie przekroczyli limitu podatku. Przepisy przewidują dwie dopuszczalne formy takiego potwierdzenia:

• Zaświadczenie z urzędu skarbowego, które zawiera informację o wysokości należnego podatku za poprzedni rok podatkowy,
• Oświadczenie własne, składane na urzędowym formularzu, którego wzór udostępniony jest przez KRUS.

Dokument należy złożyć do dnia 31 maja roku następującego po roku podatkowym, czyli w przypadku rozliczeń za 2025 r. – do 31 maja 2026 r. Niedopełnienie tego obowiązku skutkuje wykreśleniem z ubezpieczenia rolniczego.

Skutki niezłożenia wymaganych dokumentów w terminie

Zaniechanie złożenia oświadczenia lub zaświadczenia w wymaganym terminie prowadzi do automatycznej utraty prawa do ubezpieczenia w KRUS z upływem ostatniego dnia maja. Istnieje jednak wyjątek: jeśli działalność gospodarcza została zawieszona lub zakończona przed 31 maja, rolnik nie traci ubezpieczenia – pod warunkiem wykazania tego faktu.

W szczególnych przypadkach, np. z powodu choroby lub zdarzeń losowych, możliwe jest wystąpienie z wnioskiem o przywrócenie terminu. Taki wniosek powinien zawierać uzasadnienie oraz dokumenty potwierdzające okoliczności uniemożliwiające złożenie wymaganych dokumentów w terminie.

Wysokość składek KRUS dla prowadzących działalność

Rolnicy pozostający w KRUS mimo prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej opłacają podwójną składkę emerytalno-rentową. Jest to podstawowa różnica w porównaniu z osobami ubezpieczonymi wyłącznie jako rolnicy. Składki na ubezpieczenia wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie pozostają jednak na tym samym poziomie, niezależnie od dodatkowej działalności. Taki model ma na celu wyrównanie warunków ubezpieczeniowych przy jednoczesnym zachowaniu preferencji dla osób faktycznie prowadzących działalność rolniczą jako główne źródło utrzymania.

Czy opłaca się łączyć ubezpieczenie KRUS z działalnością pozarolniczą?

Dla wielu rolników prowadzenie dodatkowej działalności zarobkowej to sposób na zwiększenie dochodów – zwłaszcza w okresach niższej rentowności produkcji rolnej. Popularne są usługi agroturystyczne, sprzedaż przetworów, handel internetowy czy drobne usługi mechaniczne. Choć przepisy umożliwiają łączenie działalności gospodarczej z ubezpieczeniem w KRUS, wymaga to stałego monitorowania poziomu przychodów i wysokości należnego podatku.

Przekroczenie granicznej kwoty choćby o symboliczną złotówkę skutkuje obowiązkiem przejścia do ZUS – a to dla wielu rolników oznacza większe obciążenia finansowe i utratę przywilejów związanych z systemem rolniczym. Dlatego decyzja o dorabianiu przy działalności rolniczej powinna być dokładnie przemyślana, zarówno pod kątem podatkowym, jak i ubezpieczeniowym.

Gdzie znaleźć formularze i wzory dokumentów?

Aktualne wzory oświadczeń o nieprzekroczeniu granicznej kwoty podatku dochodowego oraz wszelkie potrzebne formularze dostępne są na stronie internetowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego: www.krus.gov.pl. Dokumenty można również uzyskać w lokalnych oddziałach KRUS. Warto korzystać wyłącznie z aktualnych druków – opublikowanych przez KRUS w danym roku – aby uniknąć odrzucenia złożonych dokumentów.

W 2025 roku roczny limit należnego podatku dochodowego umożliwiający pozostanie w KRUS wynosi 4 576 zł. Jego przekroczenie skutkuje obowiązkowym przejściem do ZUS. Rolnicy prowadzący dodatkową działalność muszą złożyć oświadczenie lub zaświadczenie z urzędu skarbowego do 31 maja 2026 r., a brak dokumentów w terminie oznacza utratę ubezpieczenia rolniczego. Prowadzenie działalności gospodarczej przy KRUS wymaga stałej kontroli podatków i formalności – w razie wątpliwości warto zasięgnąć porady specjalisty lub skontaktować się z właściwą jednostką KRUS.